Msze Święte
niedziela
7.30 , 9.00, 10.30, 12.00, 18.00
w dni powszednie
7.00, 7.30, 18.00, 18.30
pełen porządek nabożeństw i mszy św.
Sanktuarium
MIEJSCA ŚWIĘTE W POLSCE ŁASKAMI I CUDAMI SŁYNĄCE. Tom 1
Oficyna wydawniczo – poligraficzna ADAM
Autorzy: Jan Korcz & Włodzimierz Świderski
- Parafia i kościół św. Wojciecha
- Wystrój świątyni z różnych epok
- Dar królowej Bony?
- Ukoronowana przez Prymasa Polski
Kościół w Białej Rawskiej znajduję się na wzgórzu, na którym znajdowało się prastare cmentarzysko słowiańskie.
Pierwotnie stała na nim pogańska gontyna, a później chrześcijańska kaplica, założona przez uczniów biskupa Metodego. Była ona pod wezwaniem św. Anny, której kult łączono ze czcią Matki Bożej. W ten sposób utworzono imię Marianna (Maria + Anna), celem wyparcia kultu słowiańskiej bogini Marzanny.
Najważniejsze wydarzenia z historii kościoła:
W X wieku był to główny ośrodek misyjny Mazowsza z kapitułą grodową uczniów św. Metodego. Tu właśnie w 966 r., w uroczystość św. Chrzciciela, okoliczna ludność przyjęła chrzest.
Parafia i kościół św. Wojciecha
Za czasów Bolesława Chrobrego bialska kapituła grodowa przyjęła obrządek łaciński i nadała kościołowi tytuł św. Wojciecha. Na czele kapituły stał biskup misyjny, a gdy w Białej osiedlili się tzw. kanonicy - przewodził im prepozyt. W XII wieku zbudowano murowane prezbiterium w stylu romańskim, ze stallami dla kapłanów i kleryków. Podobne cechy architektoniczne mają kościoły w Kozłowie Biskupim i św. Idziego w Inowłodzu, które zbudowano w czasach Władysława Hermana (1040 – 1102). W 1295 r. w Białej powstała kasztelania. Pod koniec XV wieku (między 1472 a 1498 r.) otrzymała status miasta. Potwierdzenie lokacji na prawie magdeburskim nastąpiło w 1521 r.
Parafia w Białej Rawskiej została erygowana w XIV wieku. Za księcia rawskiego Ziemowita III w 1365 r. dokumenty wzmiankują, że tutejszy proboszcz prepozyt był zarazem notariuszem i pisarzem dworu książęcego i nazywał się Jakub. W zasięgu obsługi duszpasterskiej ośrodka bialskiego były tzw. parafie diakońskie: Lewin, Sadkowice, Lubania, Cielądz i Wilków. W Lubani z czasem urządzono filię Białej, z dobrze prowadzoną szkołą parafialną - coś w rodzaju małego seminarium kanoników regularnych. Król Aleksander Jagiellończyk w 1506 r. darował miasto biskupom chełmińskim, w osobie bpa Mikołaja Kościeleckiego, którzy za zgoda arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana z Lubrańca „troszczyli się teraz o zbawienie dusz".
W XVII i XVIII wieku istniał przy parafii szpital i schronisko dla ubogich starców, na utrzymanie których przeznaczono dochody z ziemi, łąk i młyna. Była też szkoła parafialna, kierowana przez jezuitę z Rawy. W 1818 r. nastąpiła kasata, czyli rozwiązanie przez władze zaborcze zakonu kanoników regularnych (CRL). Wówczas parafia w Białej Rawskiej przeszła pod zarząd duchowieństwa diecezjalnego i stała się siedzibą dekanatu. Po 1876 r. staraniem proboszcza ks. Jakuba Godlewskiego cmentarz kościelny został ogrodzony parkanem z kamienia łupanego. W murze tym znajduje się brama i dwie furtki w stylu neobarokowym. Na zwieńczeniu łuku stoi figura Chrystusa dźwigającego krzyż, otoczona rzeźbami czterech Ewangelistów. W 1932 r. obok świątyni została wybudowana dzwonnica, która góruje nad całą okolicą. Na wieży są zawieszone trzy dzwony o łącznej wadze 1100 kg.
Do czasów obecnych w Białej Rawskiej zachowała się dawna zabudowa miejska, z wydłużonym czworobocznym rynkiem i kościołem parafialnym na niewielkim wzniesieniu. Został on zbudowany w stylu późnogotyckim na początku XVI wieku. Otacza go kamienny mur i wiekowe lipy.
Bp M. Kościelecki poszerzył świątynię do dzisiejszych rozmiarów. Podczas potopu szwedzkiego uległa spaleniu, a następnie została odbudowana. W XVIII wieku kościół był restaurowany staraniem Józefa Oleckiego, podkomorzego warszawskiego. Jednak w XIX wieku ponownie uległ pożarowi. W 1846 r. przebudowano obiekt w stylu stanisławowskim. Wówczas to zrobiono dach o połowę niższy. Bryłę świątyni ubogacono neogotycką fasadą, ze sterczynami i pilastrami. W niszy nad głównym wejściem umieszczona została figura błogosławiącego Pana Jezusa, a pod Nim słowa: „Pójdźcie do mnie wszyscy". Jest to pamiątka 50-lecia kapłaństwa 1903-1953 ks. Wincentego Trojanowskiego, którą swemu proboszczowi ufundowali wdzięczni parafianie. Dokonana w ostatnich latach konserwacja kościoła przywróciła mu pierwotne piękno.
Wystrój świątyni z różnych epok
W 1959 r. kościół został częściowo odnowiony wewnątrz, dla uczczenia 1000-lecia Chrztu Polski. Świątynia zawiera w sobie wystrój pochodzący z różnych epok i stylów. Polichromia przedstawia postrzyżyny Piasta i zapowiedź Chrztu. Na łuku oddzielającym nawę od prezbiterium przedstawiono scenę składania ślubów przez króla Jana Kazimierza w katedrze lwowskiej (l kwietnia 1656 r.), a pośrodku ryngraf Matki Bożej Częstochowskiej.
Na ścianie po stronie południowej rozmieszczono obrazy: bł. Czesława, św. Stanisława biskupa i męczennika, św. Kazimierza Królewicza i św. Stanisława Kostki. Po stronie zaś północnej namalowany został Pokłon Trzech Króli. W wewnętrznej płaszczyźnie łuku znajduje się obraz św. Jana Chrzciciela. Wszystkie te prace zostały wykonane techniką al fresco (przez kładzenie na świeżej zaprawie murarskiej farb rozpuszczonych w wodzie wapiennej).
Na suficie w prezbiterium duży obraz przedstawia Chrzest Polski. Został on wykonany metodą fresco secco, a więc farbami wodnymi na tynku suchym. Natomiast na ścianach bocznych umieszczone są obrazy wykonane techniką sgrafitto (pokrywanie muru kilkoma warstwami kolorowego tynku i częściowe zeskrobywanie warstw górnych, przez co odsłania się miejscami kolor odpowiednich warstw spodnich), przedstawiające działalność misyjną św. Wojciecha, jego męczeńską śmierć i pogrzeb.
We wspomnianej gablocie przed kościołem zamieszczono także krótki życiorys patrona parafii. A więc przypomnijmy, że św. Wojciech urodził się około 956 r. w czeskich Libicach, był biskupem praskim. Odznaczał się wielką pokorą, miłosierdziem i gorliwością w przestrzeganiu zasad wiary i moralności chrześcijańskiej. Ze swoich dóbr utrzymywał budynki kościelne, kupował sprzęt liturgiczny, wspierał ubogich, wykupywał niewolników. Nie znajdując należytego zrozumienia u współziomków, w 996 r. przybył do Polski. Pragnął poświęcić się pracy misyjnej wśród pogańskich Prusów. Jego radykalizm ewangeliczny spotkał się jednak z ogromnym fanatyzmem i nienawiścią. 23 kwietnia 997 r., prawdopodobnie w okolicach Elbląga, uzbrojony tłum zaatakował misjonarzy. Wojciech zginął przeszyty włócznią przez pogańskiego kapłana. Odciętą głowę męczennika wbito na pal. Chrobry wykupił jego ciało (legenda podaje, że na wagę złota) i umieścił w Gnieźnie.
Papież Sylwester II w 999 r. wpisał jego imię do katalogu świętych. Jest obok Matki Bożej Królowej Polski i św. Stanisława biskupa i męczennika głównym patronem naszej Ojczyzny. Ojciec Święty Jan Paweł II dwukrotnie nawiedził jego relikwie (w 1979 i 1997 r.).
W prezbiterium stoi pokaźnych rozmiarów ołtarz główny w stylu barokowym. Najbliżej tabernakulum dwaj aniołowie pochylają się w geście adoracji. W niszach pomiędzy kolumnami umieszczono rzeźby Apostołów: św. Piotra z kluczami oraz św. Pawła z mieczem (w lewej dłoni!) i księgą. Niejako na skrzydłach ołtarza stoją nadnaturalnej wielkości figury św. Wojciecha z wiosłem i św. Stanisława z berłem, wskrzeszającego Piotrawina. W zwieńczeniu ołtarza, a raczej w górnej jego kondygnacji, stoją na cokołach czterej Ewangeliści. Ale ten wielki Kwartet rozpoczynają figury św. Jana z orłem i św. Łukasza z głową wołu, zaś kończą św. Marka ze lwem i św. Mateusza z dzieckiem. Pomiędzy figurami Ewangelistów, w bogatej złoconej ramie, widnieje obraz Pana Jezusa z otwartym sercem. W kościele znajdują się jeszcze dwa boczne ołtarze w tym samym stylu. Oryginalna jest ambona w kształcie łodzi, z orłem na przodzie, kotwicą i rozpostartym żaglem oraz XVII-wieczna chrzcielnica ze srebrną misą z XV wieku.
W samym centrum ołtarza wielkiego dominuje spory obraz (140 x 100 cm) Matki Bożej, trzymającej na lewym ramieniu Dzieciątko Jezus, które dzierży w dłoniach królewskie jabłko z krzyżykiem, znak władzy królewskiej. Tradycja podaje, że królowa Bona, małżonka Zygmunta Starego, jako dziedziczka Księstwa Rawskiego, podarowała kościołowi w Białej Rawskiej obraz Madonny, wzorowany na rzymskim wizerunku Matki Bożej Śnieżnej, (z bazyliki Santa Maria Maggiore). Nie ma jednak na to dowodów historycznych. Wizerunek anonimowego malarza przedstawia Matkę Bożą w typie Hodegetrii, choć nie w hieratycznej pozie. Najświętsza Maryja Panna ma dziewczęcą urodę, a na Jej twarzy maluje się łagodność i zatroskanie. Odczucia i wrażenia, które wywołuje wizerunek w pełni uzasadniają tytuł, jaki nadali Jej czciciele: Matka Miłosierna.
Akta parafialne z lat 1775-1875 podają informację, że „w kościele, w głównym ołtarzu znajduje się godny czci i łaskami słynący obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem na ręku".
Jest ozdobiony srebrną sukienką i koronami wotywnymi. Według historyków sztuki sukienka jest oryginalna z XVII wieku. Natomiast korony Jezusa i Madonny „upiększane" przez nieodpowiednich fachowców straciły właściwy sobie charakter. Parafia posiada dokument św. Piusa X potwierdzający cudowność wizerunku i zezwalający na szczególny kult Bożej Rodzicielki w miejscowym kościele.
Ukoronowana przez Prymasa Polski
Po erygowaniu diecezji łowickiej w 1992 r. przez papieża Jana Pawła II, podjęto myśl podniesienia rangi sanktuarium Maryjnego w Białej Rawskiej, w którym od czterech wieków czczony jest wizerunek Matki Bożej z Dzieciątkiem. W 1998 r. bp Alojzy Orszulik zgłosił projekt koronacji obrazu na Konferencji Episkopatu Polski. Po uzyskaniu aprobaty odpowiednie dokumenty zostały wysłane do Watykanu. W krótkim czasie Kongregacja Kultu Bożego nadesłała reskrypt, w którym m.in. czytamy: „Mocą szczególnych uprawnień udzielonych przez Ojca Świętego uprzejmie zezwalamy, aby łaskami słynący obraz Matki Bożej, który jest otaczany pobożną czcią jako obraz Najświętszej Maryi Panny, Matki Miłosierdzia w kościele parafialnym w miejscowości Biała Rawska, w imieniu i powagą samego Ojca Świętego, mógł być przyozdobiony drogocenną koroną".
Korony dla Dzieciątka Jezus i Matki Bożej (wykonane przez Krzysztofa Danielczenko) pobłogosławił sam Papież Jan Paweł II, podczas wizyty w Łowiczu, 14 czerwca 1999 r. Aktu koronacji dokonał, 12 czerwca Roku Jubileuszowego 2000, w drugi dzień Zielonych Świątek, czyli w święto Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła. Prymas Polski kard. Józef Glemp, w asyście ówczesnego pasterza diecezji bpa A. Orszulika oraz bpa Jana Chrapka z Radomia i bpa Józefa Zawitkowskiego z Łowicza. Parafię do uroczystości przygotował, wraz z rekolekcjonistami, proboszcz parafii i kustosz ks. dziekan Józef Jeromin. W każda środę w sanktuarium odprawiane jest uroczyste nabożeństwo do Matki Bożej Miłosiernej.
